Sản phẩm này nhằm giúp cho các em học sinh có thêm một dụng cụ thí nghiệm để học tập tốt hơn chương trình vật lý phổ thông, cụ thể: Bài 28. Động cơ điện một chiều, Bài 31. Hiện tượng cảm ứng điện từ, Bài 32. Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng ở chương trình lớp 9 THCS. Khi sử dụng thiết bị này cần lưu ý: khi cắm vào máy biến thế, ta phải nâng giá trị của hiệu điện thế lên dần dần, tránh tác dụng ngay hiệu điện thế cao làm hỏng cuộn dậy.
– Dây đồng (2 mét, d = 0,6 mm).
– Nam châm vĩnh cửu (1 thanh).
– Đế nhựa (1 cái, kích thước khoảng 30×30 cm. Có thể dùng bảng điện mua sẵn).
Dụng cụ: 1 kéo, 1 máy biến thế, 4 dây nguồn.
Các bước thực hiện:
Bước 1: Quấn cuộn dây
-Lấy dây đồng quấn một cuộn dây hình chữ nhật khoảng 10 vòng.
-Lấy dây đồng quấn thành hai thanh làm giá đỡ cuộn dây.
-Cạo lớp tiếp xúc giữa vòng dây và thanh giá đỡ, giữa thanh giá đỡ và nguồn điện. Chú ý là ta chỉ cạo 1 nửa bên của dây đồng.
Hình 1: Cuộn dây
Bước 2: Lắp ráp
-Đế nhựa ta khoan lỗ ở 4 góc sau đó vặn ốc vít để tạo giá đỡ. Ta cũng khoan 2 lỗ ở giữa đế để luồn dây. Hoặc ta cũng có thể dùng bảng điện nhựa nhỏ.
Hình 2: Bảng nhựa khoan 4 góc, dây đồng làm thành 2 thanh giá đỡ cuộn dây
-Lắp ráp như hình vẽ.
Hình 3: Bố trí khung dây và nam châm
Hướng dẫn khai thác và sử dụng
-Nối nguồn điện một chiều 3V- 6V vào hai đầu thanh đỡ, nối vào phần đã cạo lớp tiếp xúc. Dùng tay quay nhẹ cuộn dây để lấy đà, sao đó dưới tác dụng của cặp lực điện từ cuộn dây quay liên tục. Khi đổi chiều dòng điện, cuộn dây quay theo chiều ngược lại.
-Khi tháo nguồn điện ra và thay vào đó là một điện kế nhạy, dùng tay quay cuộn dây ta thấy kim điện kế lệch đi chứng tỏ trong cuộn dây xuất hiện dòng điện cảm ứng. Thiết bị này đóng vai trò vừa là động cơ vừa là máy phát điện một chiều.
-Đối với từng bài dạy cụ thể, chỉ ra cho học sinh hiểu được các khái niệm liên quan.
Lưu ý sử dụng
-Khi cắm vào máy biến thế, ta phải nâng giá trị của hiệu điện thế lên dần dần, tránh tác dụng ngay hiệu điện thế cao làm hỏng cuộn dậy.
-Chú ý nguy hiểm với chỗ tiếp xúc của cuộn dây với dây nối.
-Chỗ tiếp xúc ở hai đầu cuộn dây và hai thanh giá đỡ thường xấu đi do tạo ra tia lửa điện nên cuộn dây có thể không quay, ta nên thường xuyên vệ sinh để tạo tiếp xúc tốt.
-Thiết bị này nên được bảo quản nơi khô ráo, tránh va chạm mạnh, tránh để học sinh nghịch phá.